Date created: | Last Updated:

Category: Communication

Description: Doel: Deze notitie biedt beleidsmakers – en andere geïnteresseerden – een wetenschappelijk onderbouwde visie op het recent binnen Europa opgelaaide pleidooi voor leeftijdsverificatie bij online pornografie. Uit de wetenschappelijke literatuur blijkt niet dat online porno bewezen schadelijke effecten heeft op de (seksuele) ontwikkeling van jongeren. Toegangsrestricties via leeftijdsverificatie kunnen bovendien ook averechts uitpakken. Als onderzoekers pleiten wij daarom voor structurele investeringen in educatieve interventies rondom mediawijsheid binnen de seksuele en relationele vorming – een aanpak die wel aantoonbaar effectief en duurzamer is dan restrictieve maatregelen. Kernpunten: 1. Het kijken van online porno is onder jongeren nagenoeg normaal geworden. In Nederland geeft 65% van de jongens en 22% van de meiden tussen 13 en 15 jaar aan wel eens porno te hebben gezien. Onder 16- tot 18-jarigen is dat 85% van de jongens en 48% van de meiden. 2. Vanuit de wetenschappelijke literatuur blijkt niet eenduidig dat blootstelling aan online pornografie negatieve of schadelijke effecten heeft op de (seksuele) ontwikkeling van jongeren. 3. Waar wél kleine effecten gevonden worden, hangen deze sterk samen met andere factoren, zoals gebrekkige seksuele kennis en ervaring, bestaande psychologische problemen, familierelaties, de houding van leeftijdsgenoten, type en frequentie van consumptie, en de beschikbaarheid van andere bronnen van seksuele informatie. 4. Toegangsrestricties via leeftijdsverificatie creëren schijnveiligheid. Deze maatregelen zijn eenvoudig te omzeilen en pakken de onderliggende oorzaken van de problematiek niet aan. Dit geeft ouders en beleidsmakers een vals gevoel van controle, en helpt jongeren niet. 5. Online pornografie kan ook positieve effecten hebben, zoals het verkennen van seksuele voorkeuren en identiteiten, plezier en het bieden van aanvullende informatie over seksualiteit. 6. Seksuele en relationele vorming en mediawijsheid, waarbij wordt ingezet op het context-adequaat en kritisch kunnen benaderen van (online) pornografisch materiaal, beschermt jongeren beter tegen mogelijk schadelijke effecten dan toegangsrestricties via leeftijdsverificatie. 7. Op dit moment worden thema’s als online pornografie nog niet structureel en consistent behandeld binnen de seksuele en relationele vormingsprogramma’s in Nederland en sluiten bestaande lesmaterialen nog onvoldoende aan bij de digitale leefwereld van jongeren. Advies: Investeer in educatieve interventies rondom mediawijsheid binnen de seksuele en relationele vorming in het primair en secundair onderwijs. Beleid moet jongeren niet alleen beschermen, maar ook versterken. Toegangsrestricties via leeftijdsverificatie als losse maatregel biedt schijnveiligheid en kan schadelijke bijeffecten hebben. Alleen via educatie en dialoog leren jongeren zich bewust, kritisch en veerkrachtig te verhouden tot online pornografie, dat onvermijdelijk deel uitmaakt van hun digitale leefwereld.